در هفتههای اخیر، یوتیوبرهای فارسیزبان با یکی از شدیدترین بحرانهای مالی تاریخ فعالیت خود روبهرو شدهاند. بهروزرسانی جدید الگوریتمهای یوتیوب در آذرماه ۱۴۰۴ باعث شده درآمد تبلیغاتی بسیاری از کانالهای ایرانی بین ۷۰ تا ۹۰ درصد کاهش یابد . برای آشنایی بیشتر و دریافت اطلاعات کامل تر، همراه ما در وب سایت مجله خبری الاتحاد باشید.
بهروزرسانی جدید یوتیوب
بهروزرسانی الگوریتم یوتیوب که در آذر ۱۴۰۴ (دسامبر ۲۰۲۵) اعمال شد، باعث شده که درآمد بسیاری از تولیدکنندگان محتوای فارسی به میزان بین ۸۰ تا ۹۰ درصد (و در گزارشهایی تا حدود ۱۰۰٪) کاهش یابد.
یوتیوب
الگوریتم جدید بهطور دقیقتر موقعیت واقعی کاربران را تشخیص میدهد حتی اگر با فیلترشکن (VPN) وارد یوتیوب شوند.
بازدیدکنندگان داخل ایران که پیشتر بهدلیل استفاده از VPN بهعنوان ترافیک کشورهای پردرآمد شمرده میشدند، حالا بهدرستی بهعنوان مخاطب «ایرانی» شناسایی میشوند.
از آنجا که تبلیغدهندگان معمولاً مخاطبان داخل ایران را هدف نمیگیرند و تبلیغات گرانقیمت را برایشان نمایش نمیدهند، نرخ پرداخت (RPM/CPM) بهشدت کاهش یافته است.
یوتیوبر ایرانی
تحریمهای آمریکا علیه ایران که توسط دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری آمریکا (OFAC) اعمال میشود، سالهاست دسترسی شرکتهای آمریکایی به بازار ایران را بهشدت محدود کرده است. این تحریمها شامل طیف گستردهای از خدمات دیجیتال، مالی و تبلیغاتی میشود و شرکتهایی مانند گوگل (مالک یوتیوب) را از ارائه مستقیم خدمات تجاری در داخل ایران منع میکند.
درآمد یوتیوبر های ایرانی
وضعیت یوتیوب در ایران از دهه ۱۳۹۰
از اوایل دهه ۱۳۹۰، یوتیوب بهطور رسمی:
- تبلیغات را برای کاربران داخل ایران نمایش نمیداد
- درآمد تبلیغاتی حاصل از بازدید کاربران ایرانی را محاسبه نمیکرد
این موضوع باعث شد که در حالت عادی، بازدیدهای داخل ایران فاقد ارزش تبلیغاتی (Ad Value) باشند.
درآمد یوتیوبرهای ایرانی در سال ۱۴۰۳
با توجه به اینکه یوتیوب در ایران فیلتر است، کاربران ایرانی برای دسترسی به این پلتفرم از ویپیان (VPN) استفاده میکنند. همین موضوع در سالهای گذشته یک فرصت غیرمستقیم برای تولیدکنندگان محتوای فارسیزبان ایجاد کرد:
- یوتیوب، کاربران ایرانی را بهعنوان مخاطب خارجی (مثلاً از اروپا یا آمریکا) شناسایی میکرد
- ترافیک کانالها بهصورت ترافیک بینالمللی (Foreign Traffic) ثبت میشد
- در نتیجه، ویدیوهای فارسی مشمول تبلیغات دلاری میشدند
این وضعیت باعث شد بسیاری از یوتیوبرهای ایرانی، علیرغم تحریمها، بتوانند از طریق Google AdSense درآمد قابلتوجهی کسب کنند.
چرا درآمد یوتیوبرهای ایرانی کم شد
برای مثال، در سال ۱۴۰۰ گزارشهایی منتشر شد که نشان میداد گوگل در برخی موارد موفق به شناسایی اولیه کاربران ایرانی شده است. با این حال، این روند در آن زمان محدود، ناپایدار و غیرسیستماتیک بود و تأثیر جدی و فراگیری بر درآمد تولیدکنندگان محتوای فارسیزبان نداشت.
کاهش بازدید و درآمد یوتیوب
تا پیش از سال ۱۴۰۴:
- شناسایی موقعیت کاربران ایرانی توسط گوگل دقت بالایی نداشت
- بسیاری از کاربران با استفاده از ویپیانهای تجاری و آیپیهای خارجی پایدار، بهعنوان ترافیک غیرایرانی شناسایی میشدند
- یوتیوب همچنان تبلیغات بینالمللی را برای این بازدیدها فعال میکرد
در نتیجه، مدل درآمدی کانالهای فارسیزبان، هرچند شکننده، اما همچنان قابلاتکا بود.
وضعیت درآمد یوتیوب در ایران
پیش از بهروزرسانی اخیر:
- RPM کانالهای فارسیزبان معمولاً بین ۳ تا ۸ دلار بود
- بسیاری از کانالها با ترافیک چندصدهزار یا چندمیلیونی بازدید، درآمد پایداری داشتند
اما پس از بهروزرسانی آذرماه ۱۴۰۴:
- درآمد به ازای هر هزار بازدید به ۰.۲ تا ۱ دلار کاهش یافته است
- در برخی موارد، افت درآمد تا ۸۰ درصد یا بیشتر گزارش شده است
درآمد یوتیوبرهای معروف ایرانی
بهروزرسانی جدید یوتیوب، بهطور مشخص بر الگوریتمهای تشخیص موقعیت جغرافیایی کاربران تمرکز داشته است. این سیستمها اکنون:
- ترافیک کاربران داخل ایران را حتی در صورت استفاده از ویپیان شناسایی میکنند
- آیپیهای پرریسک یا مشکوک را از نظر تبلیغاتی کمارزش یا فاقد ارزش تلقی میکنند
یوتیوبر بودن هنوز سود دارد
یکی از یوتیوبرهای مطرح فارسیزبان در ویدیویی اعلام کرد:
«ویدیویی با ۴۰۰ هزار بازدید که قبلاً هزاران دلار درآمد داشت، حالا تنها حدود ۴۰۰ دلار درآمد ایجاد میکند.»
گزارشهای مشابه از کانالهای دیگر نیز نشان میدهد:
- درآمد برخی کانالها به یکپنجم کاهش یافته
- در مواردی، افت درآمد به یکدهم میزان قبلی رسیده است
این کاهش شدید باعث شده ادامه فعالیت اقتصادی برای بسیاری از تولیدکنندگان عملاً غیرممکن شود.
اخه چرا اینجوری شد ؟